Các đồng chí ở gần Bác đều cho biết
Bác rất tiết kiệm. Có đôi tất rách đã vá đi vá lại mấy lần Bác cũng không dùng
tất mới. Bác nói:
- Cái gì còn dùng được nên dùng. Bỏ
đi không nên...
Khi tất rách chưa kịp vá, anh em đưa
đôi mới để Bác dùng, Bác xoay chỗ rách vào bên trong rồi cười xí xoá:
- Đấy, có trông thấy rách nữa đâu.
..
Có quả chuối hơi nẫu, anh cán bộ chê
không ăn, Bác lấy dao gọt phần nẫu đi, bóc ăn ngon lành, rồi nói:
- Ở chiến khu có được quả chuối này
cũng đã quý...
Câu nói và việc làm của Bác làm đồng
chí cán bộ suy nghĩ và hối hận mãi.
...
Thực tế lịch sử cho thấy rằng: suốt
cuộc đời hoạt động của Bác ở nước ngoài, Bác gặp rất nhiều khó khăn về tài
chính do những nguyên nhân khác nhau. Được đồng nào, chủ yếu do lao động tự
thân mà có, Bác dành cho công tác cách mạng. Bác chi tiêu rất dè sẻn, cân nhắc
từng xu. Liên hoan mừng thành lập Đảng cũng chỉ có bát cơm, món xào, tô canh,
đĩa cá. Chiêu đãi đồng chí Lý Bội Quần, người Trung Quốc, người đã mua chiếc
máy chữ từ Hải Phòng về tặng mình (năm 1939), Bác cũng chỉ "khao một món
canh và hai đĩa thức ăn, thêm hai lạng rượu, tổng cộng chưa hết một đồng
bạc".
Tự thết đãi mình "khi nghe tin
Hồng quân bắt sống 33 vạn quân Hítle ở Xtalingtát năm 1943", tại nhà tù,
trong túi chỉ còn vẻn vẹn một đồng bạc, Bác đã "nhờ người lính gác mua
giùm cho ít kẹo và dấu chả quẩy". Sau khi phấn khởi hô mấy khẩu hiệu hoan
nghênh thắng lợi của Liên Xô, Bác "ngồi ăn rất đàng hoàng, vui vẻ"...
Năm 1957, Bác về thăm Nghệ Tĩnh, khi
ăn cơm chung với đồng chí Nguyễn Sĩ Quế, Nguyễn Chí Thanh, Hoàng Văn Diệm, Bác
đã để bớt ra ngoài mâm mấy món ăn, rồi nói: "Ăn hết lấy thêm, không ăn hết
để người khác ăn, đừng để người ta ăn thừa của mình".
Có thể dẫn ra nhiều nữa những ví dụ
về cách chi tiêu, sử dụng tiền bạc, cơ sở vật chất của Bác: chắt chiu, tằn tiện
nhưng vẫn rộng rãi, không hoang phí mà cũng không keo kiệt, "ki bo".
Thế giới, loài người tự hào về Bác.
Là người Việt Nam, đồng hương của Bác, chúng ta càng tự hào biết bao! Cách ứng
xử của Bác với tiền tài, với cái ăn, cái mặc, với cơ sở vật chất nói chung đâu
có phải là cao quá mà chúng ta không học tập được, đâu có phải là một tòa thánh
cấm uy nghiêm mà chúng ta không đặt chân lên được thềm bậc, dù là bậc thềm thứ
nhất?
Trích trong Một số lời dạy và mẩu chuyện về tấm gương đạo đức của Chủ tịch Hồ
Chí Minh , Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2007, tr. 76-78.
Nxb
Chính trị quốc gia