Hội Lim Xuân Quý Mão 2023 được Ban tổ chức chuẩn bị kỹ lưỡng tạo điều kiện thuận tiện cho người dân, du khách du xuân, trảy hội.
Những ngày này du khách thập phương nô nức trảy hội Lim - hội của những làng xã cổ nằm quanh núi Lim và đôi bờ sông Tiêu Tương. Hội Lim là lễ hội lớn của vùng, thể hiện sâu sắc nhất văn hóa nghệ thuật và tín ngưỡng tâm linh của người dân Bắc Ninh-Kinh Bắc. Những liền chị, liền anh áo mớ ba mớ bảy, áo the, khăn xếp, nón ba tầm, dải yếm lụa sồi, ô lục soạn... dập dìu trảy hội, cất lên câu Quan họ quê mình. Lời ca Quan họ đằm thắm, mượt mà, bay bổng được gìn giữ từ bao đời nay càng đắm say lòng người hơn khi được vang lên giữa đất trời mùa xuân tươi mới, không gian lễ hội rộng mở.
Nhiều tài liệu ghi lại rằng, lễ hội vùng Lim là lễ hội tế thần, hát xướng của các làng, các xã vào dịp Rằm tháng Tám, nhờ công lao của quận công Đỗ Nguyên Thụy mà trở thành hội hàng Tổng - lễ hội tế thần, cầu phúc kết hợp với hát xướng (Trống quân, Chèo, Tuồng, Ca trù, Quan họ… được tổ chức quy mô vào Rằm Trung thu). Người có công lớn trong việc cách tân lễ hội là tướng công Nguyễn Đình Diễn và Bồ đề ni-tục gọi là mụ Ả, đã chuyển từ lễ hội cầu phúc hàng Tổng vào Rằm tháng Tám sang hội chùa, hội chạ vào đầu xuân - 13 tháng Giêng. Hội xuân Quan họ vùng Lim bắt đầu từ đó và được duy trì hằng năm, trở thành nhu cầu tham dự, thưởng thức của nhân dân và du khách thập phương.
Chị Nguyễn Thị Bích, du khách đến từ Hải Phòng chia sẻ: Vì đắm say với làn điệu dân ca Quan họ ngọt ngào của các liền anh, liền chị nơi đây nên năm nào vợ chồng tôi cũng thu xếp về dự hội Lim. Về hội Lim, tôi còn được sống lại tuổi thơ khi phần hội tái hiện lại các trò chơi dân gian như: Đấu vật, cờ người, tổ tôm điếm, đu tiên…
Về với Hội Lim là về với âm thanh, thơ và nhạc náo nức đến xao xuyến lòng người. Một lễ hội không những mang lại vẻ đẹp của vùng đất thơ ca, trù phú mà còn là điểm đến tâm linh cho các du khách dịp đầu năm mới. Lễ hội vùng Lim là lễ hội tiêu biểu nhất của người Quan họ, bởi ở hội Lim không chỉ có phần lễ trang nghiêm, phần hội với nhiều trò chơi dân gian đặc sắc mà còn có không gian sinh hoạt ca hát Quan họ đủ đầy nhất, từ hát trên sân khấu, dưới thuyền, cửa đình, cửa chùa đến hát canh trong nhà chứa Quan họ, tại gia đình nghệ nhân. Cũng chính vì thế nên hội Lim luôn có sức hấp dẫn, lôi cuốn đối với mỗi người dân và du khách thập phương.
Chúng tôi biết nhiều nghệ nhân, liền anh, liền chị vùng Lim, họ háo hức, rèn luyện câu Quan họ cả năm để chờ đến ngày hội Lim phục vụ du khách và những người yêu Quan họ. Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Hữu Thoa, thôn Lũng Giang (thị trấn Lim) cho biết: Lễ hội năm nay, CLB Quan họ thôn Lũng Giang đăng ký 5 điểm hát canh vào đêm 12 tháng Giêng, trong đó CLB phụ trách 2 điểm tại nhà chứa Quan họ, 3 điểm hát canh tại nhà của nghệ nhân Quan họ Nguyễn Thị Nhung, liền anh Nguyễn Hữu Biển và liền chị Nguyễn Thị Đối. Ngoài ra, CLB còn tổ chức hát tại khu đình Lim, trên thuyền rồng, sân khấu giao lưu với du khách...
Hát Quan họ trên thuyền tại hội Lim. Ảnh: T.L
Sau 3 năm tạm dừng do dịch COVID-19, hội Lim xuân Quý Mão tiếp tục được tổ chức tại ba xã thuộc tổng Nội Duệ xưa, nay là thị trấn Lim, xã Nội Duệ và xã Liên Bão, trong đó trung tâm lễ hội là núi Hồng Vân (núi Lim). Theo bà Nguyễn Thị Hào, Phó Chủ tịch UBND huyện Tiên Du, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo lễ hội Lim xuân Quý Mão 2023 thì: Việc tổ chức lễ hội vùng Lim nhằm phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, giới thiệu, quảng bá hình ảnh và con người, quê hương đến với du khách trong và ngoài nước. Việc tổ chức lễ hội nhằm khơi dậy lòng tự hào về truyền thống văn hóa lâu đời của quê hương Kinh Bắc, thể hiện lòng thành kính, biết ơn những danh nhân lịch sử văn hóa, Anh hùng dân tộc trong sự nghiệp dựng nước và giữ nước. Đây còn là dịp để tạo không khí thi đua sôi nổi, cổ vũ động viên nhân dân đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước, tích cực lao động, sản xuất, thực hiện tốt các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội năm 2023. Huyện Tiên Du sớm xây dựng kế hoạch và triển khai các phương án bảo đảm ANTT, ATGT, an toàn thực phẩm, vệ sinh môi trường… bảo đảm cho lễ hội diễn ra vui tươi, an toàn, lành mạnh, tạo điều kiện thuận lợi để nhân dân và du khách du xuân, trảy hội.
Theo kế hoạch, hội Lim năm nay có lễ dâng hương tại chùa Hồng Ân, lăng Tướng công Nguyễn Đình Diễn trên đồi Lim trong ngày 12 tháng Giêng; rước sắc từ đình làng Đình Cả sang đình làng Lộ Bao và tế lễ dâng hương theo nghi thức truyền thống tại các đình, đền, chùa ở các làng thuộc xã Nội Duệ, Liên Bão, thị trấn Lim trong ngày 13 tháng Giêng... Không gian lễ hội năm nay sẽ được mở rộng khi các hoạt động hát Quan họ, các trò chơi dân gian diễn ra ở Trung tâm đồi Lim, tại khu Hồ điều hòa Vân Tương và các làng xung quanh khu vực. Tại đồi Lim sẽ có 12 lán hát Quan họ, hát trên sân khấu cùng các hoạt động tổ tôm điếm, thư pháp, hội thơ… Tại khu Hồ điều hòa Vân Tương có các hoạt động: Đu tiên, vật truyền thống, bịt mắt bắt dê, đập niêu, múa rồng, múa lân, hát Quan họ dưới thuyền... Tại các làng thuộc xã Nội Duệ, Liên Bão, thị trấn Lim cũng diễn ra nhiều hoạt động hát Quan họ tại nhà chứa, tại gia đình nghệ nhân…
“Ba năm hai cái hội chùa/Nào ai có lỡ bỏ bùa cho ai/Già già, trẻ trẻ, gái trai/Đua nhau ăn mặc, hán hài đi xem/Hội Lim ai thấy chẳng thèm..”. Với sự chuẩn bị chu đáo của Ban tổ chức lễ hội cùng sự háo hức, nhiệt tình đón khách của người dân nơi đây, hội Lim năm nay sẽ là điểm đến hấp dẫn của đông đảo nhân dân và du khách thập phương để rồi trong men say Quan họ, dùng dằng chẳng muốn ra về.