Hưởng ứng phong trào “3 sẵn sàng” (sẵn sàng chiến đấu, sẵn sàng sản xuất, sẵn sàng học tập), lực lượng thanh niên xung phong (TNXP) Bắc Ninh đã vượt qua mọi khó khăn, nguy hiểm, hăng hái tình nguyện lên đường làm nhiệm vụ mở đường, vận chuyển hàng hóa, vũ khí, lương thực, thực phẩm; thi đua học tập, lao động, sản xuất… chi viện cho miền Nam.

Lực lượng TNXP tham gia bốc dỡ hàng hóa, vũ khí phục vụ chiến đấu giải phóng miền Nam. Ảnh tư liệu.

Đầu năm 1965, cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước bước vào giai đoạn quyết định, mặt trận phía Nam mở ra nhiều trận đánh lớn. Trước tình hình đó, Trung ương Đảng và Bác Hồ giao cho Đoàn Thanh niên Lao động Việt Nam tổ chức và chỉ đạo lực lượng TNXP chống Mỹ. Thực hiện chủ trương của Đảng, của Chủ tịch Hồ Chí Minh, các địa phương trong cả nước, trong đó có tỉnh Hà Bắc (nay là Bắc Ninh và Bắc Giang) đã khẩn trương thành lập các Đội TNXP nhằm đáp ứng nhiệm vụ của sự nghiệp chống Mỹ cứu nước.
Ngày 15-12-1966, Đội TNXP chống Mỹ cứu nước tập trung đầu tiên của tỉnh ra đời. Đội vinh dự mang tên đồng chí Ngô Gia Tự (N107) với hơn 500 thanh niên thuộc các huyện: Gia Lương, Thuận Thành, Tiên Sơn... Nhiệm vụ của Đội TNXP Ngô Gia Tự là mở đường chiến lược từ Mai Sưu (Lục Nam) đi Tuần Đạo (Sơn Động) và tuyến đường Sơn Động đi Quảng Ninh dài 40 km.  Trong quá trình thi công, đế quốc Mỹ bắn phá dữ dội, TNXP vừa tiếp tục mở đường, vừa san lấp hố bom. Không khí thi đua sôi nổi diễn ra trong các đại đội: “3 sẵn sàng”, “5 xung phong”. Tháng 12-1969, Đơn vị đã hoàn thành nhiệm vụ và bàn giao cho Công ty xây lắp lâm nghiệp Hà Bắc, rồi tiếp tục làm nhiệm vụ bảo vệ các tuyến đường chiến lược.
 Đội TNXP thứ hai là Đội TNXP Nguyễn Văn Cừ (N245) được thành lập ngày 11-5-1972, gồm 750 thanh niên thuộc 10 đơn vị huyện, thị xã. Đội TNXP Nguyễn Văn Cừ có nhiệm vụ bảo đảm 6 tuyến đường sắt từ Đồng Đăng (Lạng Sơn) đến Đồng Giao (Ninh Bình). Với khẩu hiệu “Địch phá, ta sửa ta đi”, “Địch phá, ta cứ đi”, N254 đã vượt qua mọi khó khăn, nguy hiểm, sửa chữa, bảo đảm tuyến đường sắt, đảm bảo cho quân đội ta vận chuyển hàng hóa, vũ khí tới các mặt trận. Tháng 8-1973, N245 hoàn thành nhiệm vụ, phần lớn cán bộ, chiến sĩ được chuyển sang làm ở ngành đường sắt, Bộ Ngoại thương và Bộ Lao động-Thương binh Xã hội. Số còn lại về địa phương tiếp tục tham gia sản xuất và công tác.
Nêu cao tinh thần “3 sẵn sàng”, tháng 7-1972, Đội TNXP mang phiên hiệu N263 được thành lập có nhiệm vụ là bốc xếp hàng, vũ khí tại cảng Á Lữ, rồi vận chuyển theo đường thủy đến Quảng Trị phục vụ chiến trường miền Nam. Cùng với nhiệm vụ bốc dỡ hàng, vũ khí, N263 còn chú trọng công tác đào tạo nguồn, cử cán bộ, hội viên tham gia học tập ở trong và ngoài nước. Ngoài ra, tỉnh còn có nhiều Đội TNXP phục vụ giao thông đường bộ và đường thủy như: Đội Đoàn TNXP 13C, đơn vị TNXP Quyết thắng N205… Với bầu nhiệt huyết của tuổi trẻ, các Đội TNXP không quản ngại khó khăn, vượt qua những trận bom B52 tàn phá, khốc liệt, nỗ lực hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ giải tỏa hàng hóa, vũ khí, lương thực, thực phẩm... ở nhà ga, bến phà, đầu cầu, các trọng điểm; đông thời tích cực tham gia lao động, sản xuất.
Tính đến năm 1972, toàn tỉnh thành lập được 152 đội TNXP chống Mỹ cứu nước với hơn 11.000 đội viên, phục vụ giao thông đường bộ, đường thủy và tham gia lực lượng dân quân tự vệ, bảo vệ trật tự trị an. Suốt chặng đường 10 năm (1965-1975), tham gia phục vụ chiến đấu, lực lượng TNXP của tỉnh luôn thể hiện tinh thần anh dũng, gan dạ, sẵn sàng xả thân vượt qua mọi gian nguy, làm thất bại âm mưu chiến tranh phá hoại miền Bắc của đế quốc Mỹ; thực hiện nhiệm vụ chính trị hậu phương lớn miền Bắc, chi viện cho chiến trường miền Nam, giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.
Với những cống hiến to lớn, lực lượng TNXP Hà Bắc nói chung, Bắc Ninh nói riêng được Đảng, Nhà nước và nhân dân ghi nhận, tôn vinh bằng nhiều phần thưởng cao quý: Đơn vị TNXP Quyết Thắng được Trung ương Đoàn tặng Bằng khen; Đội TNXP Ngô Gia Tự được Trung ương Đoàn tặng Cờ Nguyễn Văn Trỗi; Đội TNXP Nguyễn Văn Cừ trong 12 ngày đêm “Điện Biên Phủ trên không” được tặng Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ và Huân chương Kháng chiến hạng Nhì; Đại đội TNXP 2631 (thuộc Đội TNXP N263) được nhận Cờ luân lưu của Cục vận tải đường sông và là đơn vị tiêu biểu được cử đi dự Đại hội thanh niên “3 sẵn sàng” tổ chức tại Hà Nội; tiểu đoàn 193 (thuộc đội TNXP N297 Đề Thám) được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân… Công lao to lớn và sự hy sinh oanh liệt của lực lượng TNXP Bắc Ninh trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đã tô đậm trang sử vẻ vang, truyền thống hào hùng của quê hương, đất nước.

Nguồn:baobacninh.com.vn