Bài 5: Khơi thông nguồn lực

Với mục tiêu xây dựng Bắc Ninh trở thành thành phố trực thuộc Trung ương mang đậm bản sắc văn hóa Kinh Bắc-động lực phát triển công nghiệp trên nền tảng sản xuất thông minh, tỉnh Bắc Ninh đã định hướng mục tiêu, nhiệm vụ, xây dựng cơ chế, chính sách và giải pháp cụ thể. Trong đó, chú trọng phát triển văn hóa với giải pháp trọng tâm là khơi thông nguồn lực con người, nguồn lực chính sách, nguồn lực môi trường văn hóa và sản phẩm văn hóa...

Với chủ trương của tỉnh, nhiều di tích lịch sử được đầu tư tu bổ và phát huy giá trị.

Văn hóa soi đường cho quốc dân đi

Tinh thần cốt lõi bao trùm của các chính sách văn hóa là “văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi”. Hiểu một cách giản dị, văn hóa phải vừa là nền tảng tinh thần, là động lực, là yếu tố quan trọng bên trong thúc đẩy ý thức hành vi, nhưng đồng thời cũng là mục tiêu, là nhân tố tác động bên ngoài để dẫn dắt, định hướng. Như vậy, nhiệm vụ của các chính sách văn hóa phải đảm nhiệm dẫn dắt, định hướng về tư tưởng, đạo đức, lối sống, đời sống văn hóa; hướng mọi hoạt động văn hóa vào xây dựng con người Bắc Ninh phát triển toàn diện đức, trí, thể, mỹ với những phẩm chất tốt đẹp, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững trong giai đoạn mới.
Thực tế ghi nhận, cùng quá trình kịp thời triển khai, cụ thể hóa các quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về văn hóa, tỉnh xác định việc xây dựng văn hóa, con người là nhiệm vụ trọng tâm của Đảng bộ, hệ thống chính trị và nhân dân; ban hành nhiều chủ trương, giải pháp tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền trong xây dựng và phát triển văn hóa, con người Bắc Ninh mà nổi bật là Nghị quyết số 71-NQ/TU; Đề án quy hoạch phát triển sự nghiệp văn hóa tỉnh Bắc Ninh đến năm 2020, định hướng đến năm 2030; Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2017 - 2025, định hướng đến năm 2030...
Bắc Ninh đã và đang tăng cường đầu tư các nguồn lực cho văn hóa tương xứng với tăng trưởng kinh tế. Tỉnh chủ trương, khai thác và phát huy di sản văn hóa được coi là một nguồn tài nguyên tạo nền móng cho hoạt động du lịch phát triển bền vững. Trong khi mục tiêu toàn quốc đến năm 2030 tăng mức đầu tư cho văn hóa lên 2% tổng chi ngân sách hàng năm, thì Bắc Ninh đề ra là 4%, cao gấp 2 lần so với cả nước. Tỉnh cũng xây dựng Đề án đầu tư xây dựng hạ tầng thiết yếu tại các điểm du lịch, đồng thời, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước, đi vào khai thác, sử dụng, phát huy có hiệu quả các thiết chế văn hóa truyền thống và thiết chế văn hóa mới được đầu tư xây dựng vùng đất Bắc Ninh - Kinh Bắc; đẩy mạnh xã hội hóa văn hóa, giáo dục, y tế, thể dục thể thao... khuyến khích thành lập và tạo điều kiện thuận lợi, hỗ trợ phát triển các thiết chế văn hóa ngoài công lập.

Ngay từ đầu nhiệm kỳ Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XX, tỉnh chỉ đạo ngành Văn hóa bám sát chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, chiến lược phát triển các ngành lĩnh vực nói chung, chiến lược phát triển văn hóa nói riêng để tham mưu các chương trình, đề án, quy hoạch, kế hoạch nhằm cụ thể hóa các quan điểm, đường lối của Đảng về văn hóa, triển khai thực hiện các cơ chế, chính sách, tạo nguồn lực cho phát triển văn hóa. Những năm gần đây tập trung điều chỉnh, hoàn thiện, bổ sung, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù về văn hóa phù hợp với điều kiện thực tiễn của tỉnh với chế tài cụ thể, tạo điều kiện tốt nhất cho văn hóa phát triển. Chú trọng nhiệm vụ xây dựng đời sống văn hóa cơ sở, nhất là trong cộng đồng dân cư, khu công nghiệp, doanh nghiệp, cơ quan, đơn vị. Xây dựng và hoàn thiện thiết chế văn hóa cơ sở gắn với cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”. Công tác vận động các tầng lớp nhân dân bổ sung, thực hiện tốt hương ước, quy ước của thôn, làng, khu phố, gia đình văn hóa chuyển biến tích cực và thực chất với nhiều mô hình mới…
Mục tiêu cũng là nguyên tắc của tỉnh trong quá trình này là bảo đảm mối quan hệ hài hòa giữa phát triển văn hóa và kinh tế, giữa bảo tồn, phát huy di sản văn hóa và phát triển kinh tế - xã hội; đưa di sản văn hóa Bắc Ninh trở thành một sản phẩm du lịch độc đáo, thu hút khách du lịch ở trong và ngoài nước, tương xứng với tiềm năng và thế mạnh của hệ thống di sản văn hóa thế giới, di sản văn hóa quốc gia đang nắm giữ và trở thành sức mạnh nội lực, là nguồn lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Làng nghề truyền thống gò, đúc đồng Đại Bái tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân và thu hút ngày càng đông du khách tham quan, tìm hiểu.

Tận dụng thế mạnh văn hóa bản địa

Văn hóa là thế mạnh và có vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội và ngược lại. Vấn đề quan trọng đặt ra là thay đổi nhận thức, nhận diện đúng tầm vai trò của văn hóa, chú trọng xây dựng văn hóa trong các tổ chức nhằm thúc đẩy tư duy sáng tạo, tinh thần khát khao cống hiến, ưu tiên đủ nguồn lực cho sự nghiệp phát triển văn hóa và con người.
Ngành Văn hóa đã và đang triển khai chương trình hành động nhằm đưa Nghị quyết 71-NQ/TU vào cuộc sống. Cụ thể, hình thành không gian khai thác, phát huy các giá trị văn hóa đặc sắc, tiêu biểu là các di sản văn hóa được UNESCO vinh danh, kết hợp tìm hiểu văn hóa, lịch sử, du lịch lễ hội, về các danh nhân, tham quan làng nghề truyền thống... Các làng Quan họ gốc cũng được định hướng phát triển thành những điểm du lịch thu hút du khách trong nước và quốc tế. Đây sẽ là những sản phẩm văn hóa đặc thù, có lợi thế cạnh tranh của Bắc Ninh.

Bắc Ninh tập trung nhiều nguồn lực để tiếp tục làm tốt công tác bảo tồn, phát huy giá trị của Dân ca Quan họ Bắc Ninh và các di sản văn hóa. 

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bắc Ninh cũng sẽ từng bước nghiên cứu, vận hành phát triển các sản phẩm, dịch vụ văn hóa giàu tiềm năng, trong đó chú trọng phát triển sản phẩm, dịch vụ công nghiệp văn hóa theo hướng độc đáo, mang bản sắc Bắc Ninh - Kinh Bắc. Ngoài ra, tiếp tục tổ chức Festival Bắc Ninh, các chương trình nghệ thuật “Về miền Quan họ”, giao lưu, hợp tác phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội với các vùng, miền và quốc gia có quan hệ đối tác với tỉnh... để khai thác, phát huy những tiềm năng và giá trị đặc sắc của văn hóa Bắc Ninh - Kinh Bắc.
Bắc Ninh đang trong bối cảnh phát triển với độ mở lớn, mức độ giao thoa văn hóa diễn ra mạnh mẽ từ các quốc gia có doanh nghiệp đầu tư ở Bắc Ninh, từ lao động nhập cư và nhiều dịch vụ kinh doanh từ khắp các vùng miền trong cả nước đến sinh sống và làm việc, do đó cần coi trọng tính thích ứng, tiếp biến văn hóa, chọn lọc giá trị phù hợp, bảo đảm hài hòa, đồng thời có cơ chế chính sách đồng bộ để kiểm soát, loại bỏ những hủ tục lạc hậu, những đặc tính văn hóa làng xã, vùng miền phát sinh tác động tiêu cực đến đời sống nhân dân và sự nghiệp phát triển kinh tế- xã hội của tỉnh.
Là địa phương giàu tiềm năng phát triển du lịch, song cần coi việc đầu tư, khai thác, phát huy các nguồn lực di sản văn hóa là nhiệm vụ chiến lược mang tính lâu dài và là trách nhiệm của toàn xã hội, cần sự kết hợp chặt chẽ giữa các cấp, ngành, giữa người dân với các đoàn thể, tổ chức xã hội; cần có sự kết hợp hài hòa, chặt chẽ giữa nhà nước - nhà đầu tư - nhân dân.

Mục tiêu đến năm 2025, Bắc Ninh đón và phục vụ từ 2 - 2,5 triệu lượt khách du lịch, tổng thu du lịch ước đạt 2 nghìn tỷ đồng. Đến năm 2030, đón và phục vụ hơn 5 triệu lượt khách du lịch, tổng doanh thu du lịch đạt 4,5 nghìn tỷ đồng. Để đạt được mục tiêu này cần huy động hiệu quả các nguồn lực xã hội. Trong đó tập trung đổi mới nhận thức, tư duy về vị trí, vai trò của văn hóa phải được đặt ngang hàng với kinh tế, chính trị. Tiếp tục hoàn thiện, đổi mới cơ chế chính sách theo hướng ưu đãi, ưu tiên đối với đầu tư lĩnh vực văn hóa, du lịch: Hoàn thiện quy hoạch, đầu tư cơ sở hạ tầng; tu bổ, tôn tạo di tích; bảo vệ môi trường, cảnh quan; phát triển du lịch bền vững... Phát huy hình thức đối tác công - tư, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, tháo gỡ vướng mắc, khơi thông nguồn vốn từ khu vực tư nhân. Xác định rõ lợi ích, vị trí, trách nhiệm của các chủ thể và cơ chế phối hợp giữa “ba nhà” (nhà nước, doanh nghiệp, người dân) khi chung tay tham gia bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hóa. Lấy cộng đồng địa phương là trung tâm của di sản, tạo điều kiện thuận lợi để cộng đồng phát triển đa ngành đa nghề dựa vào khai thác giá trị văn hóa địa phương và tham gia vào hoạt động phát triển du lịch như: Hỗ trợ cho vay vốn với lãi suất ưu đãi; đào tạo nghề, đào tạo kỹ năng; mở mang các ngành dịch vụ liên quan...

Festival Về miền Quan họ là sản phẩm văn hóa du lịch đặc thù được tỉnh đầu tư tổ chức định kỳ, góp phần quảng bá vẻ đẹp văn hóa, con người Bắc Ninh-Kinh Bắc.

Cùng với đó, chú trọng đầu tư phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật. Đầu tư thực hiện chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa, tăng cường hoạt động hợp tác, giao lưu, quảng bá di sản văn hóa, nghệ thuật tiêu biểu với các tỉnh bạn và ra quốc tế.
Toàn cầu hóa là một tất yếu và ngày càng diễn ra mạnh mẽ, sâu rộng. Trong bối cảnh đó, nếu biết tận dụng thế mạnh văn hóa bản địa và kết hợp sâu sắc, nhuần nhuyễn các giá trị địa phương với trí tuệ, chất xám, tri thức nhân loại sẽ là hướng đi hiệu quả nhất để tiếp tục đưa Bắc Ninh phát triển nhanh, bền vững, đồng thời tự tin, chủ động tham gia vào những nấc thang cao hơn trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Nguồn:baobacninh.com.vn