Mùa Xuân đến, miền Quan họ lộng lẫy sắc
hương. Vẻ đẹp văn hóa đất Bắc Ninh văn hiến, địa linh nhân kiệt bao giờ cũng được
trưng phô sinh động, đủ đầy trong mùa xuân mới. Xuân Quý Mão này, đất trời quê
hương càng ánh lên sắc màu tươi trong, rạo rực với chuỗi hoạt động văn hóa, thể
thao và du lịch dày đặc trong khuôn khổ Festival “Về miền Quan họ-2023”. Đáng
chú ý, Festival năm nay còn là cuộc hội ngộ, “sum họp” của những di sản văn hóa
phi vật thể đại diện các vùng miền trong cả nước đã được UNESCO vinh danh như:
Dân ca Quan họ Bắc Ninh, nhã nhạc cung đình Huế, hát Xoan, Ca trù, Ví dặm, thực
hành nghi lễ Then, Đờn ca tài tử, cồng chiêng Tây Nguyên...
Tỏa sáng miền văn hiến
Với chủ đề “Kết nối
tinh hoa các di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO công nhận”, Festival “Về
miền Quan họ - 2023” là dịp tỏa sáng những giá trị văn hóa truyền thống, đặc
sắc của Bắc Ninh-Kinh Bắc, gia tăng sự hiểu biết của công chúng về vùng đất,
văn hóa và con người Bắc Ninh. Sự kiện là hoạt động kích cầu phát triển du
lịch, tạo đà tăng trưởng sau hơn 2 năm ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, đồng
thời, khơi dậy niềm tự hào về truyền thống văn hóa, nâng cao ý thức, trách
nhiệm của nhân dân trong bảo tồn, phát huy giá trị di sản Dân ca Quan họ và các
loại hình di sản văn hóa phi vật thể vùng miền trong cả nước.
Điểm nhấn nổi bật của
Festival năm nay là lễ khai mạc diễn ra vào tối ngày 25-2 tại Quảng trường
Trung tâm Văn hóa Kinh Bắc với thời lượng 90 phút được Đài Truyền hình Việt Nam
tường thuật trực tiếp. Trong khuôn khổ lễ khai mạc có nghi thức đón Bằng công
nhận Bảo vật quốc gia đối với 3 hiện vật vừa được Thủ tướng Chính phủ công nhận
trong năm 2022 là: Bia Tĩnh Lự thiền tự bi, khắc năm 1648 ở chùa Tĩnh Lự (xã
Lãng Ngâm, Gia Bình); Tượng Quan âm Nam Hải, tạo tác năm 1447 ở chùa Cung Kiệm
(xã Nhân Hòa, Quế Võ); Thạp đồng Đông Sơn (Bảo tàng tư nhân Hoàng Gia Nam Hồng,
thành phố Từ Sơn).
Di
sản Dân ca Quan họ Bắc Ninh ngày càng lan tỏa sâu rộng trong đời sống đương
đại.
Ngay sau phần lễ là chương trình nghệ thuật đặc sắc được dàn dựng công phu,
chuyên nghiệp với chủ đề “Miền di sản - Tinh hoa và bản sắc”. Thông qua chương
trình nghệ thuật khẳng định nền tảng, chiều sâu văn hóa của vùng đất nghìn năm
luôn được bồi đắp, kết tinh và tỏa sáng bởi những thế hệ người dân Bắc Ninh
giàu văn hóa, biết trân trọng, giữ gìn tinh hoa, được kết tinh trong những di
sản văn hóa với số lượng phong phú vào bậc nhất so với các địa phương trong cả
nước.
Vẫn khai thác chất
liệu văn hóa dân gian truyền thống của xứ Kinh Bắc-Bắc Ninh, hơn 20 hoạt động
trong khuôn khổ chương trình Festival “Về miền Quan họ-2023” diễn ra đậm đặc từ
ngày 24 đến 28-2. Không gian tổ chức các hoạt động tại thành phố Bắc Ninh và
một số huyện trong tỉnh. Trong đó, tại thành phố Bắc Ninh, các hoạt động được
tổ chức trải rộng từ Trung tâm Văn hóa Kinh Bắc đến khu vực Công viên Nguyên
Phi Ỷ Lan, sang tới Công viên Nguyễn Văn Cừ và Hồ điều hòa Văn Miếu.
Mỗi không gian, mỗi
hoạt động tại Festival hàm chứa những giá trị, vẻ đẹp đặc trưng của văn hóa Bắc
Ninh với sức hấp dẫn riêng, thu hút sự chú ý và ghi dấu ấn sâu đậm, khó quên
trong lòng du khách như: Hội thi hát Quan họ đầu xuân và trao tặng danh hiệu
Nghệ nhân Nhân dân, Nghệ nhân Ưu tú lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể lần thứ
3; Hội Báo Xuân; Triển lãm đá quý, đá cảnh, trang sức, thi sinh vật cảnh; Giao
lưu hát canh Quan họ tại Nhà chứa; tour du lịch miễn phí khám phá miền quê Bắc
Ninh-Kinh Bắc; trưng bày các sản phẩm OCOP của tỉnh; trưng bày sắc màu di sản
văn hóa phi vật thể đại diện các vùng, miền; các trò chơi dân gian và hoạt động
trải nghiệm đường phố...
Ngoài các hoạt động
trưng bày, triển lãm, giới thiệu đặc sản văn hóa, ẩm thực, du lịch mang đậm sắc
thái văn hóa Bắc Ninh-Kinh Bắc, du khách còn được hòa mình vào không khí sôi
động, hào hứng với hội thi bơi chải trên sông Cầu; giải đua xe đạp “hành trình
di sản” từ chùa Dâu về Đền Đô; diễu hành mô tô thể thao; chiêm ngưỡng thành phố
miền Quan họ từ trên cao với hoạt động dù lượn và khinh khí cầu... Đây cũng là
những điểm mới của sự kiện Festival Về miền Quan họ năm nay.
Lộng lẫy sắc màu di sản Việt
Tham dự Festival “Về
miền Quan họ-2023”, nhân dân và du khách còn cuốn hút vào một không gian lộng
lẫy với thanh âm và sắc màu của các di sản văn hóa Việt ở nhiều vùng miền trong
cả nước. Trọng tâm là chương trình nghệ thuật “Sum họp trúc mai” được tổ chức
vào tối ngày 26-2 tại khu vực Hồ Nguyên Phi Ỷ Lan. Bằng ngôn ngữ sắp đặt, tạo
hình kết hợp với âm thanh, ánh sáng của sân khấu hiện đại, chương trình nghệ
thuật “Sum họp trúc mai” dẫn dắt khán giả đi từ miền Bắc, miền Trung vào Nam và
dừng chân tại các di sản. Các tiết mục đặc sắc nhất của từng loại hình di sản
được UNESCO vinh danh như: Hát then, Hát xoan, Ca trù, Ví dặm, Nhã nhạc cung
đình Huế, Hô bài chòi, Đờn ca tài tử, cồng chiêng Tây Nguyên… được trình diễn
trong chương trình “Sum họp trúc mai”, mang đến một không gian nghệ thuật độc
đáo, mới lạ, hấp dẫn dành cho khán giả Bắc Ninh cùng khán giả cả nước và quốc
tế với niềm tự hào lớn lao - Kết tinh di sản dân tộc Việt.
Công chúng khán giả
thấy được hình ảnh nguyên bản của những mạch nguồn văn hóa Việt. Đó là những
câu chuyện lịch sử, vẻ đẹp văn hóa và giá trị nghệ thuật truyền thống đặc sắc
qua tiếng đàn tính của hát Then; qua lời thơ ý nhạc mộc mạc, sâu sắc của những
thiếu nữ hát Xoan trong bộ áo dài màu đỏ gụ; trong tiếng trống, nhịp phách đổ
hột giòn tan của Ca trù; trong sự lộng lẫy, sang trọng và tinh tế của nhã nhạc
cung đình Huế; rồi tiếng đàn kìm, đàn cò của nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ;
tiếng cồng chiêng vang vọng từ đại ngàn Tây Nguyên; đến những điệu hò, câu ví
sâu nặng ân tình từ mảnh đất miền Trung nắng gió mặn mòi... Những âm điệu trầm
bổng, du dương của giọng hát hòa quyện với tiếng réo rắt của dàn nhạc cổ truyền
với đủ đàn bầu, đàn tranh, đàn nguyệt, sáo, xênh, phách… đưa khán giả vào một
thế giới di sản đặc sắc, sống dậy miền ký ức sâu thẳm, trao truyền một thông
điệp xuyên suốt từ quá khứ, đến hiện tại, hướng tới tương lai là ý thức, trách
nhiệm bảo tồn, gìn giữ và phát huy những tinh hoa văn hóa Việt trong đời sống
đương đại.
Vẻ đẹp tinh tế, ý nhị
của Dân ca Quan họ Bắc Ninh cũng được làm nổi bật với sự tham gia trình diễn
của các nghệ sĩ, nghệ nhân và thế hệ Quan họ măng non ở các làng Quan họ gốc
trình diễn trên cả ba không gian biểu diễn: Sân khấu nổi - dưới thuyền - sân
khấu cạn, tạo thành một tổng thể hài hoà như một bản hùng ca về sức mạnh của sự
trường tồn và lan toả. Qua đó khẳng định sức sống của Di sản Dân ca Quan họ Bắc
Ninh trong cộng đồng và luôn được các thế hệ trân trọng, trao truyền tới mai
sau.
Như một bức tranh xuân
gợi cảm, rực rỡ sắc màu với những đường nét chính yếu, nổi bật nhất của văn hóa
Bắc Ninh được phác thảo một cách sinh động, Festival “Về miền Quan họ” đã trở
thành thương hiệu hấp dẫn du khách muôn phương nhân dịp đầu xuân mới - “Câu
Quan họ vẫn da diết lòng/ Về bên nhau lời hát trao duyên...”.
Hy vọng sau mỗi kỳ
Festival, quê hương Bắc Ninh lại càng thêm duyên dáng, đằm thắm, tràn đầy sức
sống mới với sức mạnh từ nội lực văn hóa cùng sự năng động, sáng tạo, phát
triển bền vững của một tỉnh công nghiệp hiện đại, thịnh vượng về kinh tế, giàu
về văn hóa và lung linh bản sắc.
- Theo baobacninh.com.vn -