Có câu hát rằng: “Ta vẫn có ngày mai, ta vẫn còn quá khứ, nên hôm nay ta vẫn sống nhẹ nhàng”. Nhìn lại chặng đường lịch sử 190 năm thành lập và phát triển, trong sâu thẳm mỗi người dân Bắc Ninh-Kinh Bắc luôn tự hào và mãi mãi ghi ơn những thế hệ tiền nhân khai khẩn, bảo vệ, xây dựng và phát triển vùng đất Bắc Ninh trù phú, giàu bản sắc như ngày nay.

Tại Bảo tàng tỉnh đang diễn ra Trưng bày chuyên đề “Bắc Ninh-190 năm thành lập và phát triển” với hàng trăm hình ảnh, hiện vật, kỉ vật phản ánh các chặng đường lịch sử của quê hương, làm thức dậy ý thức về truyền thống, kể cho hôm nay và về sau những câu chuyện cũ đầy tự hào của cha ông để nhắc nhớ rằng, quá khứ mãi mãi không được phép lãng quên...
Trong tiến trình lịch sử của dân tộc, Bắc Ninh-Kinh Bắc là vùng đất cổ thuộc trung tâm châu thổ sông Hồng, có vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên thuận lợi, nên từ ngàn xưa đã thu hút người Việt cổ đến sinh cơ lập nghiệp, dựng nước, lập làng, dấu ấn để lại là những di chỉ khảo cổ học thời kỳ Phùng Nguyên và Đông Sơn. Minh chứng qua bộ sưu tập rìu đá phát hiện ở di chỉ khảo cổ học chùa Lái, khu Xuân Ổ, phường Võ Cường, thành phố Bắc Ninh, có niên đại thuộc thời kỳ văn hóa Phùng Nguyên, cách ngày nay 3500 năm; hay những mảnh khuôn đúc trống Đồng, nồi rót đồng phát hiện tại khu vực thành cổ Luy Lâu... là bằng chứng xác thực khẳng định Bắc Ninh là cái nôi của nền văn hiến lâu đời.

Trưng bày “Bắc Ninh-190 năm thành lập và phát triển” tại Bảo tàng tỉnh giới thiệu đến du khách mô hình di chỉ khảo cổ học ở Thành cổ Luy Lâu (Thuận Thành).

Tham quan trưng bày, du khách sẽ thấy những bức ảnh cũ, hiện vật xưa đưa chúng ta ngược dòng thời gian. Từ đời vua Minh Mệnh năm thứ 12 (1831) cho đến trước cách mạng tháng Tám năm 1945 quê hương Bắc Ninh ghi dấu sâu sắc về triều đại phong kiến cuối cùng của nước ta qua một số thành tựu lớn về kinh tế - xã hội. Hình ảnh thành cổ Bắc Ninh với kiến trúc hình lục giác do vua Gia Long cho xây dựng năm 1804 có vị trí vai trò quan trọng hàng đầu chiến lược quân sự ở Bắc Bộ và cũng là nơi ghi dấu nhiều sự kiện lịch sử trọng đại của tỉnh.
Một trong những điểm nhấn nổi bật tại Trưng bày “Bắc Ninh-190 năm thành lập và phát triển” là những trang mộc bản triều Nguyễn, những tấm bản đồ miêu tả chi tiết không gian địa giới hành chính của tỉnh Bắc Ninh trong lịch sử. Bên cạnh đó còn nhiều bức ảnh đen trắng thể hiện dãy phố cổ trung tâm tỉnh Bắc Ninh những năm đầu thế kỷ XX... Qua đó, giúp công chúng đương đại có cái nhìn chân thực, đầy đủ về không gian vị trí địa lý, đời sống sinh hoạt, tình hình phát triển kinh tế-xã hội của người dân Bắc Ninh trong những thế kỷ trước.

Bản đồ tỉnh Bắc Ninh đời vua Đồng Khánh.

Trải bao biến thiên của lịch sử với nhiều đổi thay về địa giới hành chính, sáp nhập và chia tách nhưng danh xưng Bắc Ninh-Kinh Bắc luôn hàm chứa những ý nghĩa đặc biệt quan trọng, thể hiện tư duy phát triển, mong ước của triều đại Gia Long về một vùng đất trọng yếu, phên dậu phía Bắc của Tổ quốc.
Một giai đoạn lịch sử không thể không nhắc đến là những năm tháng hào hùng, anh dũng của quân và dân ta trong hai cuộc kháng chiến vệ quốc. Thời kỳ này, nhiều phong trào yêu nước của các sĩ phu và nhân dân Bắc Ninh chống thực dân Pháp xâm lược diễn ra với đỉnh cao là phong trào của nhà yêu nước Nguyễn Cao, phong trào cách mạng của các chiến sĩ cộng sản tiền bối như: Ngô Gia Tự, Nguyễn Văn Cừ, Hoàng Quốc Việt… Cùng với đó là những địa chỉ đỏ cách mạng như: Nhà cụ Đám Thi ở Đình Bảng là cơ sở cách mạng thời kì 1940-1945; Núi Hồng Vân (núi Lim) huyện Tiên Du - nơi thành lập Đảng bộ Đông Dương cộng sản Đảng Bắc Ninh - Bắc Giang ngày 4-8-1929; hay đình làng Long Khám, xã Việt Đoàn là nơi tập hợp các lực lượng tự vệ huyện Tiên Du cùng hàng nghìn quần chúng cách mạng để tiến về thành Bắc Ninh giành chính quyền từ tay phát xít Nhật vào ngày 20-8-1945...
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ xâm lược, cùng với cả nước, Bắc Ninh cũng thực hiện đồng thời hai nhiệm vụ chiến lược, vừa kiên cường, dũng cảm chiến đấu chống lại các cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc vừa ra sức thi đua lao động sản xuất để chi viện cho miền Nam ruột thịt. Những hình ảnh về Trung đội nữ dân quân thôn Guột, xã Việt Hùng, huyện Quế Võ luyện tập sẵn sàng chiến đấu năm 1963; hay địa điểm 6 nữ dân quân thôn Guột, xã Việt Hùng, huyện Quế Võ bắn rơi máy bay Mỹ ngày 19-3-1968; rồi hình ảnh các hợp tác xã nông nghiệp ở Thuận Thành, hay đoàn bộ đội Bắc Ninh lên đường vào Nam chiến đấu... không chỉ gợi nhắc một thời khói lửa, mà còn giúp thế hệ sau thấy được những chiến công oanh liệt và cả những vất vả, hy sinh gian khổ của thế hệ cha anh đi trước.
Bước vào giai đoạn đổi mới, phát triển công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Bắc Ninh không ngừng nỗ lực, đoàn kết sáng tạo, bản lĩnh nắm bắt thời cơ và đạt nhiều thành tựu rực rỡ, đưa Bắc Ninh từ một tỉnh nông nghiệp lạc hậu trở thành tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại, nhiều chỉ tiêu kinh tế - xã hội hiện đứng trong tốp cao nhất cả nước...
Với chiều dài lịch sử hàng nghìn năm của vùng đất Bắc Ninh-Kinh Bắc, những mảnh vỡ khảo cổ học, những chiếc rìu đá cổ, những tấm bản đồ xưa, những bức ảnh đen trắng cùng ngàn vạn trang sách, thư tịch cổ... tưởng như rất đỗi bình thường song chứa đựng trong đó dấu ấn lịch sử của quê hương, dân tộc. Đó chính là cánh cửa hé mở cho thế hệ sau hiểu thêm những năm tháng đã qua, đánh thức kí ức và khơi dậy trong mỗi chúng ta niềm tự hào truyền thống của vùng đất, vùng người Bắc Ninh yêu dấu.    

Nguồn:baobacninh.com.vn